پرتوى از سيره و سيماى امام موسى كاظم(عليه السلام)
حضرت امام موسى بن جعفر(عليه السلام)، معروف به كاظم و باب الحوائج و عبد صالح در روز يكشنبه ۷ صفر سال ۱۲۸ قمرى در روستاى «ابواء»، دهى در بين مكّه و مدينه، متولّد گرديد.نام مادر آن حضرت، حميده است.
امام موسى كاظم (ع) در ۲۵ رجب سال ۱۸۳ قمرى، در زندان هارون الرّشيد عبّاسى در بغداد، در ۵۵ سالگى به دستور هارون مسموم گرديد و به شهادت رسيد. مرقد شريفش در كاظمين، نزديك بغداد، زيارتگاه شيفتگان حضرتش مى باشد.
امام موسى بن جعفر همان راه و روش پدرش حضرت صادق(عليه السلام) را بر محور برنامه ريزى فكرى و آگاهى عقيدتى و مبارزه با عقايد انحرافى، ادامه داد. آن حضرت با دلائل استوار، بى مايگىِ افكار اِلحادى را نشان مى داد و منحرفان را به اشتباه راه و روششان آگاه مى ساخت.كم كم جنبش فكرى امام(عليه السلام)درخشندگى يافت و قدرت علمى اش دانشمندان را تحت الشعاع خود قرار داد.اين كار بر حاكمان حكومت عبّاسى سخت و گران آمد و به همين دليل با شيفتگان مكتبش با شدّت و فشار و شكنجه برخورد كردند.
از اينرو،امام موسى كاظم (عليه السلام) به يكى از شاگردان معروفش به نام هشام هشدار داد به خاطر خطرهاى موجود، از سخن گفتن خوددارى كند و هشام هم تا هنگام مرگ خليفه از بحث و گفتگو خوددارى كرد.
ابن حجر هيتمى گويد : «موسى كاظم وارث علوم و دانش هاى پدر و داراى فضل و كمال او بود وى در پرتو عفو و گذشت و بردبارى فوق العاده كه در رفتار با مردمِ نادانِ زمان از خود نشان داد، لقب كاظم يافت، و در زمان او هيچ كس در معارف الهى و دانش و بخشش به پايه او نمى رسيد.»
امام كاظم(عليه السلام) در برابر دستگاه ظلم و ستم عبّاسى موضع سلبى و منفى را در پيش گرفت و دستور داد تا شيعيان در دعاوى و منازعات خود، به دستگاه دولتى روى نيارند و به آنان شكايت نبرند و سعى كنند با قرار دادن قاضى تحكيم در ميان خويش، منازعات را فيصله دهند.
امام موسى كاظم (عليه السلام) درباره حاكمان غاصب زمانش فرمود: «هر كس بقاى آنان را دوست داشته باشد از آنان است و هر كس از آنان باشد وارد آتش گردد.» بدين وسيله آن حضرت، خشم و نارضايتى خود را از حكومت هارون پياپى ابراز مى فرمود و همكارى با آنان را در هر صورت حرام مى دانست و اعتماد و تكيه بر آنان را منع مى كرد و مى فرمود: «بر آنان كه ستمكاراند تكيه مكنيد كه گرفتار دوزخ مى شويد.»